Pomimo tego, że lipoproteina (a) jest silnym i niezależnym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego, jej oznaczanie we krwi jest wykonywane zdecydowanie za rzadko.
Lipoproteina (a) jest silnie i niezależnie związana z miażdżycową chorobą sercowo-naczyniową oraz wystąpieniem zwężenia zastawki aortalnej, a także z chorobą tętnic obwodowych oraz w mniejszym stopniu z udarem niedokrwiennym mózgu i niewydolnością serca. Jej oznaczenie we krwi powinno być wykonane przynajmniej raz w życiu u każdej osoby.
Obecnie nie ma dostępnych dedykowanych leków ukierunkowanych na redukcję stężenia lipoproteiny (a), a dostępne leczenie hipolipemizujące może tylko zakresie 20-30% modyfikować stężenie tego parametru.
Stężenie Lp(a) we krwi wynosi od <0.1 mg/dl do >300 mg/dl i w około 90% jest uwarunkowane genetycznie. Na pozostałe ok. 10% może mieć wpływ przede wszystkim dieta, zaburzenia hormonalne czy choroby nerek i/lub wątroby. U kobiet poziom Lp(a) jest bardziej zmienny i zwykl wzrasta w okresie menopauzy. Zmiana stylu życia ma minimalny wpływ na jej poziom. Aktywność fizyczna, zwiększenie wysiłku fizycznego, podobnie jak intensywny trening wysiłkowy lub zwiększenie wydolności krążeniowo-oddechowej nie mają wpływu lub mają minimalny wpływ na stężenie Lp(a).
Wartość docelowa stężenia Lp(a) <30 mg/dl (75 nmol/l)
Zastosowanie diety niskowęglowodanowej bogatej w tłuszcze nasycone obniża stężenie Lp(a) o 15%. W innym badaniu wykazano, że zastosowanie diety ketogenicznej powodowało obniżenie Lp(a) o 26%. Z drugiej jednak strony zaobserwowano, że dieta ketogeniczna może prowadzić do podwyższenia stężenia cholesterolu całkowitego, LDL-C i apoB, zwiększenia ryzyka cukrzycy typu 2 oraz w konsekwencji wzrostu śmiertelności sercowo-naczyniowej oraz śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny. Stąd dotychczasowe badania nie są wystarczające, aby rozważać stosowanie diety niskowęglowodanowej/ketogenicznej u osób z podwyższonym stężeniem Lp(a).
Zmiany stylu życia mają minimalny wpływ na Lp(a), ale istotnie wpływają na ogólne ryzyko sercowo-naczyniowe, optymalizując ciśnienie tętnicze krwi, stężenie lipidów, glukozy, istotnie zmniejszając długoterminowe ryzyko sercowo-naczyniowe.
Czytaj więcej:
Rekomendacje Ekspertów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego na temat diagnostyki i postępowania u pacjentów z podwyższonym stężeniem lipoproteiny(a).
Rekomendacje są dostępne pod tym linkiem.